Lit-tekens / Scars
(Huisje naast schuur Blauwhuisstraat)
|
|
In dit werk onderzoeken we hoe we ‘micro-littekens’ in het dorpslandschap van Watou zichtbaar kunnen maken, dupliceren en toe-eigenen op het lichaam. Hiermee stellen we een aantal maatschappelijke vragen over de betekenis van alledaagse ruimtelijke veranderingen, territoriale identiteitsvorming, het dupliceren en afbeelden van dorpselementen en de commercialisering van een landschap.
Littekens
Littekens zijn getuigenissen van pijn of groei en een teken van evolutie en dynamiek. Ze ontstaan door ongelukken, fouten, vernieuwingen, groei, ouderdom, druk,… Ze zijn een teken van evolutie, overgang en dynamiek. Soms roepen ze grote emoties op: ze kunnen fier worden gekoesterd, maar vaak zijn ze ook een teken van schaamte, verlies, zelfs boosheid,… Maar soms zijn ze er ook gewoon, nauwelijks zichtbaar en vrij van emotie.
Micro-littekens in Watou
Metaforisch wordt er vaak over ‘littekens in het landschap’ gesproken. Sommige littekens hebben een krachtige symbolische lading en zijn diep geworteld in de grote geschiedenis van de streek: soldatenkerkhoven, bommenkraters, loopgrachten,… Het huidige discours gaat daar vaak over.
Met dit werk focusten wij eerder op de ‘banale’ littekens op micro-schaal, waar iedereen meestal voorbij loopt, die iedereen negeert en als vanzelfsprekend ervaart en die niemand echt ziet. Met dat idee gingen we het landschap in/rond Watou vormelijk onderzoeken en documenteren. We stonden stil bij elke scheur, barst, bult, put of naad. We vonden allerlei (op het eerste gezicht onbeduidende) onvolkomenheden die ontstaan door verandering.
In het dorp van Watou zijn er heel wat littekens getuige van afbraak of groei van het dorp, al dan niet met een groter verhaal. Een combinatie van het oude asfalt met het nieuwe laat bijvoorbeeld een interessant litteken achter in het wegdek. Een barst in een gevel, een scheur in een boom, een kogelinslag in de kerktoren, een unieke combinatie van kiezel en tegels, een strijdplek tussen onkruid en asfalt,… Er zijn eindeloos veel kleine interessante texturen te vinden. Deze littekens kunnen hele verhalen bevatten maar ze kunnen ook gewoon vormelijk een interessant beeld geven.
Micro-littekens dupliceren
Met een zelfbeproefde tampon-druktechniek – waarbij we onze eigen ‘tampons’ maakten – brachten we micro-littekens over op een andere drager. Daarmee kopieerden we de littekens van het dorp en de streek. Als ontdekkingsreizigers en encyclopedisten documenteerden we het verhaal achter de print en legden de geografie vast.
Vaak bleef er tijdens het drukken ook wat materie achter op de stempel: kiezeltjes, wat aarde of gras,… Dat wordt dus weggenomen uit het landschap.
Daar waar een afdruk genomen is, blijven de residu’s van de druktechnieken zichtbaar op de locatie. Her en der kan de bezoeker dus de resten van een litteken-afdruk zien in het dorpslandschap.
Een stukje Watou op het lijf
Daarna probeerden we deze littekens verder toe te eigenen. Kan je littekens uit het landschap ook op jouw ‘lic’ (een oud woord voor ‘lijf’) overbrengen en mee-dragen?
Een afdruk op een eerste reeks T-shirts laat toe om een stukje Watou op het lijf te dragen en het litteken over te nemen. Deze eerste (en enige) drukken op T-shirts worden tentoon gesteld in het kleine huisje in de Moenaardestraat. Elk van deze T-shirts is uniek. Aan de verf hangen nog residu’s van de oppervlakte: zand, steentjes, mozaïek enz… Maar als de T-shirt daadwerkelijk gedragen wordt, degradeert het werk. De materiële resten zullen onherroepelijk verdwijnen, waarna het een gewone T-shirt wordt.
Met een zelfbeproefde tampon-druktechniek – waarbij we onze eigen ‘tampons’ maakten – brachten we micro-littekens over op een andere drager. Daarmee kopieerden we de littekens van het dorp en de streek. Als ontdekkingsreizigers en encyclopedisten documenteerden we het verhaal achter de print en legden de geografie vast.
Vaak bleef er tijdens het drukken ook wat materie achter op de stempel: kiezeltjes, wat aarde of gras,… Dat wordt dus weggenomen uit het landschap.
Daar waar een afdruk genomen is, blijven de residu’s van de druktechnieken zichtbaar op de locatie. Her en der kan de bezoeker dus de resten van een litteken-afdruk zien in het dorpslandschap.
Een stukje Watou op het lijf
Daarna probeerden we deze littekens verder toe te eigenen. Kan je littekens uit het landschap ook op jouw ‘lic’ (een oud woord voor ‘lijf’) overbrengen en mee-dragen?
Een afdruk op een eerste reeks T-shirts laat toe om een stukje Watou op het lijf te dragen en het litteken over te nemen. Deze eerste (en enige) drukken op T-shirts worden tentoon gesteld in het kleine huisje in de Moenaardestraat. Elk van deze T-shirts is uniek. Aan de verf hangen nog residu’s van de oppervlakte: zand, steentjes, mozaïek enz… Maar als de T-shirt daadwerkelijk gedragen wordt, degradeert het werk. De materiële resten zullen onherroepelijk verdwijnen, waarna het een gewone T-shirt wordt.
Commercialisering van littekens en landschappen?
In een volgende stap kopieerden we het litteken verder door middel van klassiekere zeefdrukken. Aan deze T-shirts hangen etiketten met een geolocatie en een korte beschrijving van de wonde die het litteken veroorzaakte.
Deze nieuwe set T-shirts stelt een meer maatschappelijke vraag: kunnen en mogen we wonden van groei of pijn uitvergroten en commercialiseren? Mogen we de landschappelijke littekens uit het verleden kopiëren en verkopen? Is het gepast om ze te vermarkten? En zijn de onbeduidende micro-littekens boeiend genoeg om te dragen als kledingstuk of is er toch een groter gebaar of verhaal nodig om ze te kunnen verkopen?
Die open vragen werden gesteld aan de organisatie van het Kunstenfestival. Kunnen de T-shirts in de Museumshop verkocht worden of niet? En wat gebeurt er met de opbrengst? Dezelfde vragen krijgt ook de (kunst)consument uiteindelijk voor de voeten geworpen: Wil die de T-shirt kopen? En als T-shirt of als kunstwerk? En met welke intentie?
Gedicht van Delphine Lecompte
Delphine Lecompte schreef een lange tekst geïnspireerd door het projectidee van littekens. De tekst is in één flow geschreven en vloeit van proza naar poëzie en terug, in haar onnavolgbare thematieken en stijl. Een aantal woordgedichten worden hernomen op de T-shirts, als etiket of op de T-shirt zelf.